Έκδοση της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου, Κάϊρο 2020.
Το Φράγμα του Ασουάν είναι ένα από τα θαύματα του σύγχρονου κόσμου. Αποτέλεσε θαύμα μηχανικής κατά την εποχή του υπήρξε άλλωστε τότε το μεγαλύτερο φράγμα σε όλο τον κόσμο. Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκαν υλικά δεκαοκτώ φορές περισσότερα απ’ όσα χρησιμοποιήθηκαν στη μεγάλη Πυραμίδα του Χέοπα, παράγει ηλεκτρισμό και αρδεύει σχεδόν το σύνολο της Αιγύπτου.
Γράφει ο Γιάννης Φουρτούνας
Για πολλούς αιώνες, οι κάτοικοι της Αιγύπτου υπέφεραν είτε από έλλειψη είτε από πληθώρα νερού. Άλλοτε υπήρχε ξηρασία και δεν υπήρχε αρκετό νερό για τις καλλιέργειες ή και για καθημερινή χρήση. Άλλοτε πάλι υπήρχε τόσο πολύ νερό, ώστε ο Νείλος πλημμύριζε, καταστρέφοντας τις καλλιέργειες και διαβρώνοντας εύφορα εδάφη. Ήταν επιτακτική λοιπόν η ανάγκη για εξεύρεση λύσης σε αυτά τα προβλήματα.
Η απάντηση ήταν το φράγμα του Ασουάν. Η επίσημη θεμελίωση και έναρξη εργασιών κατασκευής του φράγματος του Ασουάν έγινε στις 9 Ιανουαρίου του 1960 από τους τότε Προέδρους της Σοβιετικής Ένωσης και της Αιγύπτου, που επέβαιναν πλοιαρίου, οι οποίοι και έριξαν στο σημείο θεμελίωσης συμβολικές πέτρες.
Το φράγμα κατά τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο των έξι ημερών του 1967 υπέστη εκτεταμένες καταστροφές με απώτερο στόχο την ολοκληρωτική του ανατίναξη από τις ισραηλινές δυνάμεις καταδρομών, σύντομα όμως οι ζημιές αποκαταστάθηκαν και το έργο εγκαινιάσθηκε το 1970. Με το νέο φράγμα δημιουργήθηκε η λίμνη Νάσσερ, μία τεράστια δεξαμενή νερού, μήκους 550 χιλ και χωρητικότητας 132 κυβικών χλμ. νερού, που, όταν φτιάχτηκε, ήταν η μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη του κόσμου, και αύξησε κατά 30% την καλλιεργήσιμη γη στην Αίγυπτο.
Πολλοί λίγοι όμως γνωρίζουν ότι ο εμπνευστής του Υψηλού Φράγματος ήταν ένας Έλληνας πάροικος του Καΐρου, ο Αδριανός Δανίνος, γεωπόνος – αγρονόμος, που εργαζόταν ήδη από τον καιρό της Αγγλοκρατίας στα προγράμματα της χώρας για την δημιουργία νέων αγροτικών περιοχών μέσα στην έρημο. Αυτός δημιούργησε το πρώτο τοπογραφικό για το φράγμα και απευθύνθηκε προς τον σπουδαίο και ονομαστό την εποχή εκείνη Ιταλό Αρχιμηχανικό Gallioli. Με το project του Ιταλού αρχιμηχανικού ανά χείρας ο Δανίνος έκαμε συνεχείς παραστάσεις στους αρμοδίους, ώσπου πέτυχε να τον δεχθούν να αναλύσει το σχέδιό του. Με δικά του έξοδα τον έφερε το 1945 στην Αίγυπτο και επί μία πενταετία πάλεψε να ευοδωθεί η υπόθεση του Υψηλού Φράγματος χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα.
Με την επικράτηση των επαναστατικών δυνάμεων άρχισε και πάλι να ελπίζει ότι αυτό το νέο προσωπικό, που κατέλαβε την εξουσία ίσως ενδιαφερόταν για την υπόθεση του Φράγματος. Με αυτή την ελπίδα προσήλθε τότε στους υπευθύνους της Επανάστασης στα Γραφεία της Κεντρικής Διοίκησης, όπου επικοινώνησε με τον Άνουαρ Σαντάτ και άλλους ιθύνοντες δείχνοντάς τους το τοπογραφικό και προτείνοντάς τους να προβούν στη δημιουργία του.
Τον Δανίνο τον θυμάται ο Άνουαρ Σαντάτ και τον αναφέρει ως εξής στο βιβλίο του «Αναζητώντας ταυτότητα»: «…Όποτε φέρνω στη μνήμη μου τούτες τις αξέχαστες μέρες, ξαναβλέπω μπρος στα μάτια μου εκείνο τον Έλληνα γεωπόνο, με τ’ αχτένιστα μαλλιά και τ΄ ανήσυχα μάτια που μας επισκεπτότανε κάθε λίγο και λιγάκι στο Αρχηγείο της Επαναστάσεως στην Αμπασία, χωρίς ποτέ να έχει προηγουμένως κλείσει ραντεβού.
Ονομαζότανε αν θυμάμαι καλά «Δανινός» και κάθε φορά που έκανε την έφοδό του στα γραφεία μας, ξεστόμιζε συναισθηματικά φορτισμένες φράσεις, που περιστρέφονταν πάντοτε γύρω από το ίδιο θέμα: ο Νείλος στην περιοχή του Ασουάν πρέπει να κλειστεί με ένα υψηλό φράγμα. Η εμμονή του σ’ αυτήν την ιδέα, η επίμονη επανάληψή της και η γυαλάδα των ματιών του μας είχαν βάλει την ιδέα ότι πρόκειται περί τρελού. Όμως η έκφραση που έπαιρνε πάντα το πρόσωπό του δεν άφηνε περιθώρια για καμιά αμφιβολία πως η πίστη του στην «ιδέα» είχε την ίδια εκείνη θρησκευτική δύναμη, με την οποία ο κάθε πιστός λατρεύει τον Θεό του. Το γεγονός αυτό μας οδήγησε τελικά στο να δώσουμε εντολή στον Τεχνικό Εμπειρογνώμονα του Επαναστατικού Συμβουλίου, τον αείμνηστο μηχανολόγο Μαχμούντ Γιούνες να εκπονήσει σχετική μελέτη. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα του υψηλού φράγματος. Αποκύημα πίστης, ενθουσιασμού και διορατικότητας όπως δηλαδή γεννιούνται συνήθως όλες οι μεγάλες ιδέες…».
Παρά ταύτα όμως δεν πάρθηκε ποτέ η απόφαση για την κατασκευή του Φράγματος.
Όταν ο Δανίνος εγκατέλειψε τελειωτικά τις προσπάθειες, εντελώς απελπισθείς ότι θα πετύχαινε κάτι με τις αλλεπάλληλες παραστάσεις στις δημόσιες υπηρεσίες και τους κυβερνητικούς παράγοντες, παραλαμβάνει τη σκυτάλη ένας άλλος Καϊρινός και αυτός, ο Κώστας Βαγιωνίτης, που εργαζόταν σε περιοχές της Άνω Αιγύπτου στο κυβερνητικό πρόγραμμα των νέων καλλιεργήσιμων εδαφών και είχε μία εταιρία εξηλεκτρισμού οργανώνοντας τον εξηλεκτρισμό των νέων αρόσιμων περιοχών την εποχή εκείνη.
Έχοντας συνδεθεί με την οικογένεια του Υπουργού Δημοσίων Έργων Μουράτ Φάχμι, κατάφερε να έχει μία σύσκεψη παρόντος του Υπουργού με κυβερνητικούς παράγοντες, στην οποία έγινε δεκτό το αίτημα του Βαγιωνίτη να έρθει ο Gallioli στην Αίγυπτο και να υποβάλλει το project για το φράγμα στην αιγυπτιακή κυβέρνηση. Επειδή μάλιστα δεν εγκρίνεται το κονδύλι για τα έξοδα του ταξιδίου και της παραμονής του Ιταλού μηχανικού και του επιτελείου, σ αυτήν την κρίσιμη στιγμή ο Κ. Βαγιωνίτης ξεδιπλώνει την αστείρευτη αγάπη του για την Αίγυπτο: αποφασίζει και αναλαμβάνει όλα τα έξοδα ο ίδιος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Βαγιωνίτης δεν ήταν εύπορος και με αυτή του την ευγενή κίνηση ξόδεψε όλες του τις οικονομίες! Όμως άξιζε η θυσία αυτή προς τη δεύτερη πατρίδα του, γιατί η κυβέρνηση για πρώτη φορά υιοθέτησε την ιδέα του φράγματος και αποφάσισε να πραγματοποιήσει την κατασκευή του!
Αν και η σύσκεψη αυτή έγινε τέλη του 1952 και πέρασαν 8 χρόνια μέχρι την έναρξη των εργασιών, ο σπόρος για το φράγμα είχε φυτευτεί. Βέβαια ο Βαγιωνίτης εξακολούθησε να παρακολουθεί το θέμα, να κάνει συνεχείς παρεμβάσεις. Στις ειδικές επιτροπές και στις πολυήμερες συνεδριάσεις ο Βαγιωνίτης είχε σημαίνουσα θέση, καθώς ήταν ο μεταφραστής και ο συντονιστής των συζητήσεων.
Σε μία από αυτές τις συσκέψεις ο Κώστας Βαγιωνίτης πρότεινε την επονομασία του υπό κατασκευή φράγματος «Υψηλό Φράγμα». Πρόκειται για τη σύσκεψη παρουσία του Προέδρου της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου Mohamed Naguib, που έλαβε χώρα στις 21.6.53 στο χώρο, που μετά έγινε το φράγμα του Ασουάν. Είναι η σύσκεψη κατά την οποία ο Μηχανικός Gallioli συνάντησε τον Πρόεδρο του Κράτους Μohamed Naguib και του παρέδωσε ένα αντίτυπο από τα χαρτιά του Υψηλού Φράγματος.
Διαπιστώνει κανείς λοιπόν ότι όχι μόνον η ιδέα για το φράγμα ήταν ενός Έλληνα του Δανίνου και όχι μόνον η πραγμάτωση έγινε με την επιμονή και το όραμα ενός άλλου Έλληνα, του Βαγιωνίτη, αλλά και η ονομασία «Υψηλό Φράγμα» είναι και αυτή έμπνευση ελληνική! Με αυτή τη μεγάλη προσφορά τους αυτοί οι δύο σπουδαίοι άντρες – ο εμπνευστής του Αδριανός Δανίνος και ο μέγας πρωταγωνιστής του Κώστας Βαγιωνίτης – κατέκτησαν με το σπαθί τους ένα πολύ υψηλό βάθρο στην ιστορία πρώτον της Ομογένειας και κατά δεύτερον της Αιγύπτου, η οποία ωφελείται τα μέγιστα μέχρι και σήμερα.
Γιάννης Φουρτούνας
Ο καθηγητής και συγγραφέας Γιάννης Φουρτούνας με καταγωγή από το Τρίκερι της Μαγνησίας ζει στο Κάϊρο της Αιγύπτου, όπου είναι εγκατεστημένος από το 1995 και διδάσκει στο Παν/μιο Al Azhar.
Εξειδικεύτηκε στις ανατολικές γλώσσες και την κοπτολογία και είναι κοπτολόγος, αγιολόγος, λεξικογράφος, νομικός, ιστορικός, λαογράφος, θεολόγος, αρθρογράφος, συγγραφέας, εκδότης, και ιστοριοδίφης.
Δίδαξε σε διάφορα παν/μικά ιδρύματα, ινστιτούτα και πολιτιστικά κέντρα της Ελλάδας και της Μέσης Ανατολής, Παν/μιο Αθηνών, Institute of Coptic Studies, Institute of Coptic Language, Al Azhar University, Greek Cultural Centre in Cairo, Διδασκαλείο Ελληνικής Γλώσσας του Ορθοδόξου Πνευματικού Πατριαρχικού Κέντρου Καΐρου.
Διετέλεσε επί σειρά ετών:
Διευθυντής του Διδασκαλείου Ελληνικής Γλώσσας του Ορθοδόξου Πνευματικού Πατριαρχικού Κέντρου Καΐρου
Αρθρογράφος και Συντάκτης του περιοδικού της Αμπετείου Σχολής «ΚΑΔΜΟΣ» και της Ομογενειακής Εφημ. της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου «»Νέο Φως»
Υπεύθυνος του Τμήματος Ελληνικών του Πολιτιστικού Κέντρου της Ελληνικής Πρεσβείας στο Κάιρο
Μέλος επιστημονικών Εταιρειών, ομογενειακών Συλλόγων και κοινωφελών οργανώσεων, Cociete d’ Archeologie Copt au Caire, Communaute Grecque de Caire, Orhtodox Spiritual Patriarchat Centre, Club Nautique Hellenique du Caire, Club Greek d’ Heliopolis, Association of Alexandria “ Ptolemy the 1th”
Αντεπιστέλλον Μέλος του Οργανισμού για την Διεθνοποίηση της Ελληνικής Γλώσσας
Ιδρυτικό Μέλος του Συλλόγου Επικοινωνίας & Πολιτισμού Αγροτικού Χώρου Θεσσαλίας
Αντιπρόεδρος του Ιεραποστολικού και Φιλανθρωπικού Συνδέσμου Νέων «ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΌΣ Ο ΙΣΑΠΟΣΤΟΛΟΣ»
Πρόεδρος του Παραρτήματος Μέσης Ανατολής του Συνδέσμου Φιλίας Εθνών (ΣΦΕ)
Πρόεδρος του Παραρτήματος Καΐρου του Διεθνούς Συλλόγου «ΦΙΛΩΝ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ»
Πρόεδρος της Εταιρείας Ερευνών, Τεκμηρίωσης και Προβολής Πηγών Νοτιοανατολικής Μεσογείου
Εξέδωσε τα εξής βιβλία και έργα:
Ακολουθία Παναγίας Τρικεριωτίσσης (πολυγραφημένη έκδοση, Επιμέλεια έκδοσης υπό Ιωάννου Φουρτούνα. Κεντρική Διάθεση: Γιάννης Φουρτούνας, Θεσσαλονίκη, Ιούλιος 1979.
Η Ελληνόμορφος Κοπτική Γλώσσα. Μονογραφία. Δημοσίευση της εκδοτικής σειράς ΕΛΛΗΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ, Διμηνιαίας έκδοσης των Εκδόσεων «ΑΛΣ Α.Ε.» Τεύχος υπ’ αρ. 37, σελ. 1-112, Αθήνα (Δεκέμβριος 2008-Ιανουάριος 2009).
Αββάκυρος, το ιατρείο του κόσμου και το θεραπευτήριο της Οικουμένης. Αγίου Σωφρονίου, Ο ισάγγελος βίος και τα παράδοξα θαύματα των Αγίων Αμπα(κ)ίρ (Κύρου) και Αμπαγιουχάνα (Ιωάννου). Εισαγωγή, μετάφραση και σχόλια από τον Γιάννη Φουρτούνα, σελ. 304, Έκδοση Κέντρου Πατερικών Εκδόσεων (ΚΕ.Π.Ε.). Αθήνα, 2011.
Ακολουθία Παναγίας Τρικεριωτίσσης, μετά Παρακλητικού Κανόνος, σελ. 64. Επιμέλεια έκδοσης, εισαγωγή και φωτογραφικό υλικό υπό Ιωάννου Φουρτούνα. Κεντρική Διάθεση: Ν. Παναγόπουλος, Αθήνα, Ιούλιος 2012.
Η Ελληνικότης της Κοπτικής Γλώσσας. Πάνταινος, ο Έλληνας δημιουργός της Κοπτικής Γλώσσας, σελ. 208, Κεντρική Διάθεση: Ν.Παναγόπουλος, Αθήνα, Απρίλιος 2012.
Ελληνοαραβικό Αραβοελληνικό Λεξικό προς χρήση των αραβοφώνων φοιτητών. Έκδοση της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου, σελ. 264, σχ. 7,5Χ11,5, Κάιρο, 2013.
Νικόλας Ατζέμης, ο Νέστωρ του Αιγυπτιώτικου Προσκοπισμού. Έκδοση Περιφερειακής Εφορείας Προσκόπων Καΐρου σελ. 90, Κάιρο, (Κάιρο, 2013, β΄έκδ. συμπληρωμένη 2014)
Το νησί της Παναγίας, Θρύλοι, ιστορία και παραδόσεις της νήσου Παλαιών Τρικέρων, σελ. 204, Κεντρική Διάθεση: Ν.Παναγόπουλος, Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016.
Γιάννης Σπανοδήμος, ο υμνητής της πηλιορείτικης φύσης με γλυπτική, ζωγραφική, αγιογραφία (Λεύκωμα, Αθήνα, 2015)
Τα τοπωνύμια του νησιού Παλιό Τρίκερι και των μικρών νησιών της χερσονήσου του Τισαίου όρους (Ανάτυπο από τον 71ο τόμο του «Θεσσαλικού Ημεορολογίου», σελ. 209-234, Λάρισα, 2017)
Τα τοπωνύμια του Τισαίου όρους και τα ακτωνύμια της ανατολικής και μεσημβρινής ακτής της χερσονήσου του (Ανάτυπο από τον 77ο τόμο του «Θεσσαλικού Ημερολογίου», σελ. 97-112, Λάρισα, 2020)
Ο Gohar al Seqilli al Katib al Rumi, o ελληνικής καταγωγής ιδρυτής του Al Azhar University (Ανάτυπο από τα Πρακτικά του Fourth Annual Conference for Young Researchers (16 – 17 Dec, 2017) σελ. 252-262, Al Azhar University Ψαιρο 2020.
Τα τοπωνύμια του Τρικερίου και της περιοχής (Ανάτυπο από τον 78ο τόμο του «Θεσσαλικού Ημεορολογίου», σελ. 289-314, Λάρισα, 2020)
Η Ελληνική Σούμπρα, σελ. 217, Έκδοση Ορθοδόξου Πνευματικού Πατριαρχικού Κέντρου, Κάιρο 2020.
Οι Έλληνες εμπνευσταί και πρωτεργάται του Φράγματος του Ασουάν σελ. 156. Έκδοση της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου, Κάιρο 2020.
Τιμητικές διακρίσεις - βραβεύσεις:
Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας ‘Bασιλεύς Παύλος’ βραβείο εργασίαs με θέμα: Λαογραφικά Πηλίου (1968)
Πανηπειρωτικός Σύλλογος Καΐρου τιμητική πλακέτα (2009)
Ορθόδοξο Πνευματικό Πατριαρχικό Κέντρο Πατριαρχείου Αλεξ/δρείας: τιμητική πλακέτα επ’ ευκαιρία του χρυσού Ιωβηλαίου του Ο.Π.Π.Κ. εις αναγνώριση της 12ετούς προσφοράς (2009) Απόφ. Υπ’αρ. 6 /14 – 02-09 Διοικητ. Συμβουλίου
Ελληνική Κοινότητα Καΐρου, πανηγυρική εκδήλωση για την έκδοση του 300ου φύλλου της εφημερίδος «Νέο Φως» τιμητικό μετάλλιο σε αναγνώριση εξαιρέτου προσφοράς (2009) Δημοσίευμα του υπ’αρ. 306 φύλλου της εφημερίδας «Νέο Φως» της 30 Μαρ 2009
Επίσημος επίδοσις του Μεταλίου σε εκδήλωση της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου της 30 Ιαν 2010 στο Ελληνικό Κέντρο Καΐρου Δημοσίευμα του υπ’αρ. 340 φύλλου της εφημερίδας «Νέο Φως» της 8 Φεβ 2010
Ορθόδοξος Ιεραποστολικός Σύνδεσμος ¨ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ Ο ΙΣΑΠΟΣΤΟΛΟΣ " τιμητικό Δίπλωμα και ο τίτλος του Μεγάλου Ευεργέτου «για την μεγάλη βοήθεια, συμπαράσταση και συμβολή που επέδειξε εις το Ιεραποστολικό, Κοινωνικό και Φιλανθρωπικό έργο του Συνδέσμου μας κατά την διάρκεια των 18 ετών λειτουργίας του» (2015)
Δήμος Νοτίου Πηλίου, τιμητική πλακέτα διά χειρός του Δημάρχου Νοτίου Πηλίου σε ειδική εκδήλωση "για την πολυετή προσφορά του στην ιστορία και τη λαογραφία της περιοχής του Νοτίου Πηλίου"(2017).
Ministry of Defense Language Institute of the Egyptian Army, MODLI, τιμητική διάκριση και έκφραση ευαρέσκειας για την επιτυχή καθηγεσία της διδασκαλίας του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας στο Ινστιτούτο (2018) (2019)
Παρασημοφορία με τον Τίμιον Σταυρό του Αγίου και Ευαγγελιστού Μάρκου εκ μέρους του Μακαριωτάτου Πατριάρχου και Πάπα Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής κ.κ. Θ ε ο δ ώ ρ ο υ, εις τον Πατριαρχικόν Ναόν του Αγίου Νικολάου την 6ην Δεκεμβρίου του 2020
Λίγα λόγια από τον Δημήτρη Συμεωνίδη
Το βιβλίο του φίλου Γιάννη Φουρτούνα είναι επίκαιρο γιατί οι σχέσεις μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδος έχουν αναβαθμιστεί σε Διπλωματικό επίπεδο και σε Οικονομικό. Η Πολιτιστική Διπλωματία επίσης είναι απαραίτητη για τις σχέσεις των κρατών και για την συνεργασία τους.
Οι Αιγύπτιοι γνωρίζουν την προσφορά των Ελλήνων για την Βιομηχανική ,Εμπορική, τραπεζιτική προσφορά τους για την ανάπτυξη της χώρας και είναι πολύ αγαπητοί.
Από την αρχαιότητα οι σχέσεις τους ήταν φιλικές .Στα δύσκολα χρόνια βοήθησαν οι Έλληνες για να λειτουργήσει ξανά το κανάλι του Σουέζ .Στο βιβλίο αυτό
o συγγραφέας μας παρουσιάζει δύο άγνωστες μορφές που συνετέλεσαν στην κατασκευή του φράγματος του Ασσουάν. Ένα βιβλίο που τιμά τους Ομογενείς μας και γενικά το Ελληνικό Δαιμόνιο. Είχε την ευκαιρία ο Γιάννης Φουρτούνας να ανατρέξει στα αρχεία και σε βιβλιοθήκες για να βρεί όλα τα στοιχεία που μας παρουσιάζει .
Είναι ένα βιβλίο με ιστορικό περιεχόμενο και είμαστε τυχεροί που διδάσκει στην Αίγυπτο και πιστεύω ότι θα μας παρουσιάσει και άλλες άγνωστες ιστορίες των Ελλήνων της Αιγύπτου
Δημήτρη Συμεωνίδη JP
Επιμέλεια υλικού, και σχόλιο
Ανταποκριτής
