Το όνομα του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή το έμαθα για πρώτη φορά το 1963, όταν ως πρωτοετής φοιτητής του Μαθηματικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών ξεφύλλισα το πρώτο μου φοιτητικό βιβλίο, τον Απειροστικό Λογισμό του αείμνηστου καθηγητή Δ. Κάππου. Το βιβλίο αυτό ο Κάππος το είχε αφιερώσει στο δάσκαλο του Κ. Καραθεοδωρή. Η αφιέρωση γράφει χαρακτηριστικά:
ΤΗ ΙΕΡΑ ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥ ΜΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗ
(1873 - 1950)
Μια δυο φορές ο Κάππος, κατά τη διάρκεια των παραδόσεων του, είχε αναφερθεί στον Καραθεοδωρη.
Πολύ αργότερα, όταν ήμουν σε θέση να πάρω μια ιδέα για το έργο του, άρχισε να με απασχολεί ο Καραθεοδωρή ως άνθρωπος και ως επιστήμων. Είχα τη σπάνια τύχη να ακούσω διηγήσεις σχετικά με τη ζωή και το έργο του, από ανθρώπους που τον γνώρισαν. Συγκεκριμένα από τους καθηγητές Δημήτριο Κάππο, Νικόλαο Κριτικό, Μιχαήλ Αναστασιάδη, τον χημικό-συγγραφέα Ιωάννη Κανδύλη, τον ελληνοαμερικανό μηχανικό Γεώργιο Στέφο και τώρα τελευταία, από τη θυγατέρα του κυρία Δέσποινα Καραθεοδωρή-Ροδοπούλου.
Για πρώτη φορά ασχολήθηκα συγγραφικά με τον μεγάλο αυτό μαθηματικό τον Αύγουστο του 1990, όταν ο αξέχαστος συνάδελφος Δημήτριος Ανάγνος, υπεύθυνος εκδόσεως τότε του περιοδικού "Ευκλείδης Β'" της Ε.Μ.Ε. μου ζήτησε να γράψω ένα άρθρο για τον Καραθεοδωρή. Το άρθρο δημοσιεύθηκε την ίδια χρονιά στο τεύχος Σεπτεμβρίου - Οκτωβρίου.
Την ιδέα να γράψω το βιβλίο αυτό την πήρα από μια εφημερίδα που εκδίδει ένα επαγγελματικό σωματείο. Στην εφημερίδα αυτή διάβασα μερικές ανακρίβειες για τον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή, γεγονός που με οδήγησε στην απόφαση να κάνω μια εμπεριστατωμένη παρουσίαση της ζωής και του έργου του μεγάλου, αλλά όχι όπως θα έπρεπε γνωστού στη χώρα του έλληνα μαθηματικού και φυσικού.
Όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης στο βιβλίο δεν παρουσιάζονται μόνο στείρα βιογραφικά στοιχεία και επιστημονικά επιτεύγματα, αλλά φωτίζονται άγνωστες πτυχές της ζωής, του χαρακτήρα και της επιστημονικής σταδιοδρομίας του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή.
"Ο Καραθεοδωρή ως άνθρωπος", "Τα χρόνια του πολέμου", "Ο Καραθεοδωρή και η Αρχαία Ελλάδα", "Η σχέση του με τον Αϊνστάιν", "Ή άγνωστη αλληλογραφία του", "Οι τιμητικές εκδηλώσεις" είναι μερικά από τα κεφάλαια και τις παραγράφους που δίνουν στο βιβλίο τις ιδιαιτερότητες εκείνες που απαιτούνται για να χαρακτηρισθεί "λεπτομερειακό" και "ολοκληρωμένο".
Στη συγγραφή αυτή πολύτιμη ήταν η συμβολή της θυγατέρας του Καραθεοδωρή κυρίας Δέσποινας Καραθεοδωρή-Ροδοπούλου, με την παροχή φωτογραφικού υλικού, φωτοτυπιών επιστολών και με διηγήσεις. Σημαντική ήταν επίσης η συμβολή σε μεταφράσεις γερμανικών και ιταλικών κειμένων των φίλων Κωνσταντίνου Χατζηγιαννάκη, μηχανικού, ηλεκτρολόγου - μηχανικού, Σταύρου Δωρικού, πυρηνικού και μηχανολόγου - μηχανικού, Έλενας Μόσχου, φοιτήτριας του Τμήματος Μ.Μ.Ε. του Πανεπιστημίου Αθηνών και Νίκου Κοτταρόπουλου φοιτητή του τμήματος Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, τους οποίους ευχαριστώ από τη θέση αυτή. Επίσης ευχαριστώ την υπεύθυνη των εκδόσεων του "Βιβλιοπωλείου της Εστίας" κ. Καραϊτίδη Εύα η οποία επέτρεψε την αναδημοσίευση τριών επιστολών από το βιβλίο της "Εστίας", με τίτλο "Π.Σ. Δέλτα Αλληλογραφία" και τους υπευθύνους των εκδόσεων της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας (πρώην Πυρσός) που επέτρεψαν την αναδημοσίευση των λημμάτων "Μαθηματικά" και "Χωρόχρονος", συγγραφής του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή.
Ευχαριστώ ακόμα τον αναπληρωτή καθηγητή του Φυσικού τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών Ξενοφώντα Μουσά και το λέκτορα του ίδιου τμήματος Χρυσολέοντα Συμεωνίδη, για την προμήθεια φωτοτυπιών από διάφορα έγγραφα και επιστολές του αρχείου του Πανεπιστημίου Σμύρνης και του αρχείου του κυβερνητικού επιτρόπου των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης (1930-1932), που φυλάσσονται στο Μουσείο "Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας" του Πανεπιστημίου Αθηνών (Σόλωνος 104).
Κατόπιν υποδείξεως της κυρίας Δέσποινας Ροδοπούλου - Καραθεοδωρή διατηρήθηκε η ορθογραφία του επιθέτου όπως την ήθελε ο πατέρας της, δηλαδή "Καραθεοδωρή" (με περισπωμένη).
Η ορθογραφία και η σύνταξη των επιστολών, των εγγράφων και των κάθε είδους δημοσιευμάτων που περιέχονται στο βιβλίο αυτό διατηρούνται όπως έχουν.
Αθήνα Φεβρουάριος 2000
Ευάγγελος Σπανδάγος
No comments:
Post a Comment