Λεϊλά και Μαζνούν

Λέϊλά και Μεζνούν
του
Νιζάμι

Η πιο όμορφη κλασική
ερωτική ιστορία της ανατολής

Γράφοντας με εκπληκτική ευαισθησία, σχεδόν πριν από μία χιλιετία, Ο Νιζαμί αποδίδει την ευδαιμονία που φέρνει ο έρωτας, τη συγκίνηση της αγάπης που μοιράζονται δύο άνθρωποι, τις λύπες του χωρισμού, τους πόνους της αμφιβολίας και της ζήλιας , την πίκρα του προδομένου έρωτα και τον πόνο που φέρνει η απώλεια.
Ο Νιζαμί χαρτογραφεί ολόκληρο τον μυστηριώδη κόσμο του έρωτα, χωρίς να αφήνει καμιά περιοχή ανεξερεύνητη.
Το ποίημα αρχικά είχε γραφεί στην περσική γλώσσα τον δωδέκατο αιώνα, όμως το θέμα του δεν γνωρίζει σύνορα χρόνου και τόπου.
Ο Κόλιν Τάρνερ έκανε προσαρμογή του βιβλίου σε πεζό λόγο και το βιβλίο μεταφράστηκε στα Ελληνικά από τα Αγγλικά.
Ο πρόλογος του Βιβλίου
Για τον έρωτα έχουν γραφτεί περισσότερα απ 'όσα για οποιονδήποτε άλλο χώρο της ανθρώπινης εμπειρίας. Από τότε που πρωταρχίσαμε να εμπιστευόμαστε τις σκέψεις και τα αισθήματα μας στο χαρτί, οι συγγραφείς όλου του κόσμου έχουν γράψει λυρικές σελίδες για τις χαρές του έρωτα και για τις λύπες του μονόπλευρου έρωτα.
Η δημοφιλέστερη ιστορία στον ισλαμικό κόσμο είναι η Λεϊλά και ο Μαζνούν. Επί μία περίπου χιλιετία, διάφορες παραλλαγές αυτού του τραγικού παραμυθιού έχουν παρουσιαστεί σε πεζό και ποιητικό λόγο της ισλαμικής Εγγύς Ανατολής, ωστόσο το ποίημα του Νιζαμί υπήρξε η βάση όλων των άλλων.
Ο Πέρσης ποιητής Νιζαμί πήρε από τον Καυκάσιο ηγεμόνα Σιρβανσάχ την παραγγελία να γράψει το ποίημα Λεϊλά και Μαζνούν, το 1188 μ.Χ. Στον αρχικό πρόλογο του ποιήματος, ο Νιζαμί εξηγεί ότι είχε έρθει ένας αγγελιοφόρος σταλμένος από τον Σιρβανσάχ και του είχε δώσει μια επιστολή γραμμένη από το ίδιο το χέρι του βασιλιά .Ο Σιρβανσάχ παίνευε τον Νιζαμί ως "παγκόσμιο μάγο του λόγου" και του ζητούσε να γράψει ένα ρομαντικό επικό ποίημα βασισμένο σε ένα αραβικό λαϊκό παραμύθι: το παμπάλαιο παραμύθι του Μεζνούν," του τρελαμένου από έρωτα ποιητή " και της Λεϊλά, της φημισμένης καλλονής της ερήμου.
Από τη χαραυγή του Ισλάμ, ο μύθος της Λεϊλά και του Μεζνούν ήταν και παραμένει δημοφιλές θέμα για τα ερωτικά τραγούδια, σονέτα και ωδές των βεδουίνων της Αραβίας.
Ο Μεζνούν είχε σχέση με κάποιον πραγματικό ήρωα, τον Κουέις ιμπν αλ-Μουλάουα, ο οποίος πιθανότατα έζησε το δεύτερο μισό του 7ου μ.Χ. αιώνα στην έρημο του Ναζντ, στην Αραβική Χερσόνησο. Την εποχή του Νιζαμί κυκλοφορούσαν στην περιοχή πολλές παραλλαγές του θέματος του Μεζνούν και, αναμφίβολα, ο Σιρβανσάχ προσέγγισε τον Νιζαμί με σκοπό να δημιουργηθεί κάτι το "εξαιρετικό".
Αρχικά ο Νιζαμί δεν ήθελε να δεχτεί την παραγγελία, καθώς ένοιωθε ότι η ιστορία δεν πρόσφερε "ούτε κήπους, ούτε βασιλικές πομπές, ούτε γιορτές, ούτε ποτάμια, ούτε κρασιά, ούτε ευτυχία ", πράγματα αναπόσπαστα δεμένα με την κλασσική περσική ποίηση. Τελικά, όμως, λόγω της επιμονής του γιου του, δέχτηκε. Σε λιγότερο από τέσσερις μήνες ολοκληρώθηκε το ποίημα του Νιζαμί Λέϊλά και Μαζνούν που, στο πρωτότυπο, αποτελείται από 8.000 στίχους.
Δίχως άλλο, γράφοντας το Λεϊλά και Μεζνούν, ο Νιζαμί χρησιμοποιεί όλο το υλικό - γραπτά κείμενα και προφορική παράδοση - που μπόρεσε να βρει. Διατήρησε τη βεδουίνικη ατμόσφαιρα του αρχικού παραμυθιού ενώ, ταυτόχρονα, τοποθετεί την ιστορία στον πιο πολιτισμένο περσικό κόσμο, ομορφαίνοντας την με τα πλούσια χρώματα και τις εικόνες της μητρικής του γλώσσας και λογοτεχνικής παράδοσης.

Ο Νιζαμί, πράγματι, δημιούργησε κάτι το εξαιρετικό για τον προστάτη του, τον Σιρβανσάχ. Αυτή η εντυπωσιακή πρωτοτυπία έγκειται στην επιδέξια ψυχολογική απεικόνιση των περίπλοκων αισθημάτων του ανθρώπου, όταν βρίσκεται αντιμέτωπος με τον "έρωτα που δεν γνωρίζει νόμους". Την ανάλαφρη καρδιά του, τη συγκίνηση της αμοιβαίας αγάπης, τις λύπες του χωρισμού. τους πόνους της αμφιβολίας και της ζήλιας, την πίκρα του προδομένου έρωτα, τον πόνο που επιφέρει η απώλεια - ο Νιζαμί αποτυπώνει το σύνολο του μυστηριώδους κόσμου του έρωτα χωρίς ν'αφήνει καμιά περιοχή αχαρτογράφητη. Η γλώσσα του μπορεί να είναι αυτή της Περσίας του 12ου αιώνα, αλλά το θέμα του ανήκει σ' αυτά που ξεπερνούν τα όρια του τόπου και του χρόνου.

Δρ. Κόλιν Πώλ Τάρνερ
Πανεπιστήμιο Ντάρχαμ