ΥΠΑΤΙΑ Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΗ
( 364 – 416 μ.Χ. )
Η Υπατία η Αλεξανδρινή, φιλόσοφος, αστρονόμος, μουσικολόγος και μαθηματικός γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου περίπου το 364 μ.Χ. Ήταν κόρη του μαθηματικού και φιλοσόφου Θέωνος. Δάσκαλοί της ήταν ο πατέρας της και ο Πρόκλος. Ολοκλήρωσε τις σπουδές της στην Σχολή του Ιεροκλέους. Οι δύο φημισμένοι δάσκαλοί της, δίδασκαν Νεοπλατωνική Φιλοσοφία στην Αθήνα. Η Υπατία φημιζόταν για την ομορφιά της και για τα πνευματικά της χαρίσματα. Όταν την σκότωσαν πρέπει να ήταν πάνω από 50 χρόνων. Το συμπέρασμα αυτό βγαίνει από τον μαθητή της Συνέσιο, τον επίσκοπο Πτολεμαΐδος, ο οποίος είναι βέβαιο ότι γεννήθηκε το 375 μ.Χ. και η Υπατία πρέπει να ήταν τουλάχιστον 10 χρόνια μεγαλύτερή του. Η φιλοσοφική και μαθηματική σχολή της, προσέλκυσε πολλούς πνευματικούς ανθρώπους της εποχής της και η φήμη της διαδόθηκε μέχρι την Αντιόχεια. Δίδασκε στο Μουσείο της Αλεξάνδρειας και πολλοί πιστεύουν ότι συνέγραψε την Γεωμετρία του Ευκλείδη, όπως έφθασε μέχρι τις μέρες μας. Η Υπατία ήταν έτοιμη να αποδείξει, ότι το κέντρο του κόσμου δεν ήταν η Γη, αλλά ο Ήλιος.
Η Υπατία, στην Αλεξάνδρεια δίδαξε Νεοπλατωνική Φιλοσοφία. Λέγεται επίσης ότι ποτέ δεν εγκατέλειψε την Αλεξάνδρεια, ούτε πήγε στην Αθήνα να σπουδάσει αλλά διδάχθηκε στην πατρίδα της. Η εποχή της έμοιαζε με την σημερινή, δηλαδή, ήταν γεμάτη ταραχή, σύγχυση, μίση, πάθη και φόνους, θρησκευτικούς φανατισμούς και βίαιους εκπορθισμούς των ιδεολογιών. Το κυριότερο στοιχείο ήταν η χαμηλή στάθμη του πολιτισμού.
Η Υπατία ήταν σύμβολο της επιστήμης και της ηθικής και δίδασκε Έλληνες και χριστιανούς. Μαθητής της υπήρξε και ο επίσκοπος Πτολεμαΐδος Συνέσιος, ο οποίος υπό την καθοδήγησή της κατασκεύασε τον αστρολάβο. Η Υπατία συνέγραψε πολλά έργα. Τίτλοι των έργων της είναι: το «Υπόμνημα περί Διοφάντου» προγενέστερός της μαθηματικός, το «Υπόμνημα στα κωνικά» του Απολλώνιου του Περγαίου, μαθηματικός, ο «Αστρονομικός κανών» και τα «Σχόλια» στο αστρονομικό σύστημα του Πτολεμαίου και του Απολλωνίου του Περγαίου. Το έργο της Υπατίας χάθηκε. Γίνεται έρευνα στα διασωθέντα έργα διαφόρων συγγραφέων να βρουν παραπομπές του έργου της.
Οι πηγές αντιφάσκουν στο αν ήταν παντρεμένη ή όχι. Ο Δαμάσκιος λέει ότι ο σύζυγός της ήταν ο φιλόσοφος Ισίδωρος. Η πληροφορία αυτή δεν πρέπει να ευσταθεί. Στην Αλεξάνδρεια η Υπατία ήταν αγαπητή αλλά οι χριστιανοί ηγέτες την μισούσαν. Κατηγορήθηκε ότι επηρέαζε τον έπαρχο Ορέστη, ο οποίος ήταν μαθητής της. Το 412 μ.Χ. ο Κύριλλος έγινε πατριάρχης Αλεξανδρείας. Ο Σωκράτης ο Σχολαστικός αναφέρει ότι η Υπατία δολοφονήθηκε από μοναχούς, που υποστήριζαν τον Κύριλλο. Ο Ιωάννης ο Νικίου, χριστιανός χρονογράφος, συκοφαντεί την Υπατία, γράφοντας ότι ασκούσε τη μαγεία και με αυτό τον τρόπο υποδαύλιζε το μίσος εναντίον της. Μια μέρα, όταν με το άρμα της, επέστρεφε από τον φίλο της Ορέστη, που ήταν ασθενής, κάπου πεντακόσιοι παραβολάνοι, δηλαδή στρατοκαλόγεροι από την έρημο με αρχηγό κάποιο χριστιανό αναγνώστη Πέτρο, το δεξί χέρι του Κύριλλου, την τράβηξαν από την άμαξά της, την έγδυσαν και άρχισαν να την γδέρνουν ζωντανή με όστρακα και την έσυραν στην εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, την κομμάτιασαν και τα κομμάτια της τα έριξαν στην πυρά, στήνοντας έναν χορό γύρω από αυτά. Μελετώντας, βλέπουμε ότι ο αρχαίος πολιτισμός δεν πέθανε από φυσικό θάνατο, αλλά δολοφονήθηκε από το πολιτικοθρησκευτικό καθεστώς της εποχής εκείνης. Ο φρικτός θάνατος της Υπατίας το 416 μ. Χ., σημάδεψε το τέλος της φιλοσοφίας και την αρχή του σκοταδισμού του Μεσαίωνα.
An actress,possibly Mary Anderson, in the title role of the play Hypatia" circa 1900.Λίγα λόγια για το δραματικό ποίημα του Λεκόντ Ντε Λιλ
«Υπατία και Κύριλλος»
Το δράμα αυτό, ο Σαρλ Λεκόντ Ντε Λιλ, το έγραψε το 1857. Είναι το δεύτερο κατά σειρά έργο του με το ίδιο θέμα. Είναι ένα είδος δραματικής σκηνής μέσα στην οποία φανερώνεται με τρόπο επικό ο φιλοσοφικός ηρωισμός της Αλεξανδρινής παρθένας. Σ αυτό το έργο ο συγγραφέας προσπαθεί να συγκλίνει την Χριστιανική και την Ελληνική φιλοσοφία. Ενώ στο πρώτο του ποίημα που έχει γράψει το 1847 και έχει μεταφραστεί στα ελληνικά από τον Κωστή Παλαμά, η Υπατία παρουσιάζεται σαν θύμα των νόμων της ιστορίας. Το 1874 ο Λεκόντ Ντε Λιλ επιχειρεί ένα τρίτο ποίημα για την παρθένα Υπατία όπου για τον άδικο θάνατό της θεωρεί αποκλειστικά υπεύθυνους τους χριστιανούς και όχι την ιστορική αναγκαιότητα όπως ισχυρίζονταν στο παρελθόν.
Αυτό το μονόπρακτο ποιητικό δράμα, με τον τίτλο «Υπατία και Κύριλλος» μεταφράζεται, για πρώτη φορά, στα ελληνικά. Ευχαριστώ θερμά τον κύριο Ιωάννη Μποζίκη, που δέχθηκε την πρότασή μου να αναλάβει την μετάφραση αυτού του ποιητικού θεατρικού πονήματος στη γλώσσα μας. Και εύχομαι κάποτε, κάποιος εκδοτικός οίκος να αναλάβει να μεταφράσει και τις άλλες συλλογές ποιημάτων του Σάρλ Λεκόντ Ντε Λιλ. Διότι πραγματικά, η συλλογή «Αρχαία Ποιήματα», όπως και οι άλλες συλλογές του, είναι ένας ύμνος για την Ελλάδα και αξίζουν αυτόν τον κόπο.
Δημήτρης Συμεωνίδης
Σύδνεϋ, Αυστραλίας
dsymeonidis@iprimus.com.au
No comments:
Post a Comment